آشنایی با آداب ازدواج ایرانی

ایران قومیت‌های مختلفی دارد که هر کدام رسم خاصی را برای برگزاری عروسی خود در باغ عروسی و یا تالار پذیرایی  پیاده‌سازی می‌کنند. با این وجود ما سعی کرده‌ایم مراحل اصلی و مشترکی را که بین بیشتر قومیت ها وجود دارد، برای‌تان بازگو کنیم تا دید روشنتری داشته باشید. مراسم عقد و عروسی ایرانی شامل مراحل خواستگاری، بله برون، عقدکنان، پاگشا، جهیزیه و خرید عروسی، مراسم حنابندان ، جشن عروسی، رفتن به ماه عسل، مراسم پاتختی و مادر زن سلام است که هر کدام را به ترتیب توضیح می‌دهیم:

در قدیم رسم بود که دختران با ردشدن از کمان پنبه زنی، تکاندن سفره عقد بر سر خود، برداشتن از حنای سر عروس، سبزه گره زدن و خوردن نقل عروسی برای باز شدن بخت خودشان تلاش کنند.

۱) خواستگاری

برای یک ازدواج موفق دو طرف باید نسبت به یکدیگر آگاهی داشته باشند. جلسه‌ی خواستگاری فرصتی است که دختر و پسر مدتی را با هم صحبت کنند و با خلق و خوی همدیگر آشنا شوند.

در ایران چنین مرسوم است که مادر و خواهر داماد، دختر مناسبی را برای آقا پسر انتخاب می‌کنند. سپس با او مشورت می‌کنند تا در صورت موافقتش به خواستگاری دختر خانم بروند. در این جلسه‌ی خواستگاری معمولا چند خانم از طرف خانواده داماد به خانه‌ی عروس خانم می‌روند تا او را از نزدیک ببینند. دختر خانم از خانواده‌ی داماد پذیرایی می‌کند و به سوالات‌شان پاسخ می‌دهد. بعد از صرف چای اگر خانواده‌ی داماد دختر خانم را پسندیده باشند، سر صحبت را باز کرده و موضوع اصلی را مطرح می‎کنند. در غیر این صورت بعد از کمی صحبت‎، مهمانی را ترک می‌کنند.

در صورتیکه نظر دو طرف مثبت باشد، جلسه بعدی خواستگاری با حضور آقا داماد برگزار می‌شود. در این جلسه، دختر و پسر صحبت می‎کنند تا بیشتر با هم آشنا می‌شوند. در پایان جلسه اگر دختر و پسر همدیگر را پسندیده باشند، یک هدیه به عروس خانم داده می‌شود و نبات عروسی نیز شکست می‌شود.

۲) مراسم بله برون

بعد از اینکه دختر و پسر همدیگر را پسندیدند، مراسم بله برون تدارک دیده می‌شود. در این مراسم بزرگترهای فامیل دور هم جمع می‌شوند و صحبت های نهایی برای مهریه عروس و شرایط ازدواج انجام می‌گیرد.

از طرف خانواده پسر یک حلقه، پارچه چادری و لباس مجلسی، روسری و یا شال همراه دسته گل و شیرینی به عروس خانم هدیه داده می‌شود. همچنین صحبت هایی را که انجام شده در یک کاغذ می‌نویسند و امضا می‌کنند.

۳) مراسم عقد

عقدکنان به دو صورت برگزار می‌شود. در برخی شهرها بعد از اینکه دختر خانم جواب بله را به آقا پسر می‌دهد، خطبه‌ی عقد بین‌شان خوانده می‌شود و تا زمانی که به خانه‌ی خودشان بروند، نامزد می‌شوند. در برخی شهر ها نیز خطبه‌ی عقد بعد از دوران نامزدی و زمان برگزاری مراسم عروسی خوانده می‌شود.

در مراسم عقد خانم ها و آقایان، هر کدام در اتاق‌های جداگانه‌ای، جمع می‌شوند تا خطبه‌ی عقد خوانده شود. شرایط عقد و مهریه عروس خانم از قبل و در مراسم بله برون معین می‌شود تا عقد بدون هیچ مشکلی جاری شود.

در طول فاصله عقد تا مراسم عروسی، دختر و پسر با هم ملاقات می‌کنند. معمولا در فاصله عقد تا مراسم عروسی، اعیاد و یا مناسبت های ویژه‌ای وجود دارد که در این مناسبت ها، برای عروس خانم هدایایی خریده می‌شود. در مقابل خانواده‌ی عروس خانم نیز هدایایی را به آقای داماد تقدیم می‌کند.

۴) مراسم پاگشا

چند روز بعد از برگزاری مراسم عقد، خانواده‌ی عروس خانواده‌ی آقای داماد را برای صرف نهار یا شام به خانه‌ی خود دعوت می‌کنند. این رسم پاگشا نامیده می‌شود و چند روز بعد نیز توسط خانواده‌ی داماد اجرا می‌شود.

۵) تهیه جهیزیه و انجام خرید عروسی

پیش از بردن عروس به خانه‌ی خود و برگزاری مراسم عروسی اصلی، جشن‌های کوچک دیگری نیز برگزار می‌شود که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد. چند روز مانده به روز جشن، خانم های فامیل دور هم جمع می‌شوند و قسمتى از پارچه‌هایی را برای جهیزیه‌ی عروس خانم خریداری شده، می‌دوزند. در این مراسم لباس‌ها و زینت‌آلات دختر خانم نیز به مهمانان نشان داده می‌شود.

برای خرید وسایل عروسی، عروس و داماد همراه بعضی از خانم‎های فامیل به بازار می‎روند. انگشتر، لباس عروس، لوازم آرایش، آئینه و شمعدان و کت و شلوار دامادی در این مرحله خریداری می‌شود.

در نهایت نوبت می‌رسد به مراسم جهازبران. در این مراسم تمامی جهیزیه‌ی عروس خانم در اتاقی چیده می‌شود تا خانم‌های فامیل آن را ببینند. در جشن جهازبران هر کدام از مهمانان هدیه‌ای برای عروس خانم می‌آورد تا روی جهیزیه‌ی خود بگذارد.

۶) مراسم حنابندان

جشن حنابندان، هم برای اقا داماد و هم عروس خانم، برگزار می‌شود. در این مراسم که در خانه‌ی پدری عروس خانم برگزار می‌شود، دختران و خانم های جوان، عروس خانم را به حمام می‌برند او را آرایش می‌کنند. غروب هم به منزل برگشته و در خانه جشن می‌گیرند. در این جشن خانواده‌ی داماد میوه و شیرینی و حنای تزیین شده برای عروس خانم هدیه می‌آورند. در آخر نیز به دست‌هاى عروس حنا مى‌بندند. از این حنا به مهمانان نیز تعارف می‌شود تا در صورت تمایل به دستان خود حنا بگذارند.

برای حنابندان آقای داماد، خانواده‌ی عروس حنای تزیین شده تهیه می‌کنند و به عنوان تحفه به مراسم می‌اورند.

۷) جشن عروسی

بعد از اینکه جشن عروسی برگزار شد، مهمانان به منزل پدر عروس می‎روند تا از ان‌ها پذیرایی شود. پدر عروس دست عروس و داماد را در دست‎های هم می‎گذارد و برای عاقبت بخیری آنها دعا می‎کند. سپس آنها را از زیر قرآن رد کرده و راهی‌شان می‌کند. پیش از اینکه عروس و داماد از منزل خارج شوند، یک وسیله توسط خانواده‌ی داماد از خانه‌ی عروس برداشته می‌شود که به معنای مسلط شدن داماد بر عروس است.

بعد از این مراسم خانواده‌ی داماد عروس خانم را به خانه‌ی خودشان می‌برند. از مهمانان نیز برای صرف شام دعوت به عمل می‌آید. در اخر شب، عروس و داماد به همراهی تعدادی از جوانان راهی خانه‌ی خود می‌شود و زندگی خود را زیر یک سقف آغاز می‌کنند.